ชีวิตประจำวันของทุกคนย่อมหนีไม่พ้นเรื่องอาหาร ภาชนะบรรจุอาหารอย่างจาน ชาม หรืออุปกรณ์เครื่องใช้ที่ทำจากเมลามีนก็เป็นหนึ่งในประเภทของภาชนะที่ได้รับความนิยมอย่างสูง ด้วยจุดเด่นในเรื่องความทนทาน การล้างทำความสะอาดทำได้ง่าย ลวดลายสีสันหลากหลาย และราคาที่จับต้องได้ จานชามเมลามีนจึงถูกเลือกนำมาใช้งานอย่างแพร่หลายทั้งกับร้านอาหาร และภายในครัวเรือน
เมื่อปลายปี 2563 ที่ผ่านมา ทางสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม หรือ สมอ. ได้ออกข้อกำหนดมาตรฐานอุตสาหกรรมใหม่ มอก. 2921 – 2562 ซึ่งเป็นมาตรฐานที่มุ่งเน้นเฉพาะด้านความปลอดภัยของการใช้งานภาชนะและเครื่องใช้เมลามีนที่สัมผัสอาหาร ในโอกาสนี้ เราได้รับเกียรติจาก คุณธนะ อัลภาชน์ รองเลขาธิการสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม จะมาเล่าถึงภาพรวมของมาตรฐานใหม่นี้ และความเปลี่ยนแปลงในวงการภาชนะเมลามีนที่ผู้ประกอบการจะต้องเตรียมพร้อมเพื่อให้ผลิตภัณฑ์ได้รับมาตรฐานเพื่อส่งต่อความปลอดภัยไปถึงผู้บริโภค
จากมาตรฐานทั่วไป สู่ข้อบังคับเพื่อความปลอดภัยของผู้บริโภค
จากการสำรวจภาชนะเมลามีนที่มีจำหน่ายในท้องตลาดโดยกระทรวงสาธารณสุขพบว่า มากกว่า 30% ของภาชนะเมลามีนสำหรับบรรจุอาหารมีสารอันตรายหลุดออกมาปนเปื้อนระหว่างการใช้งาน นั่นทำให้สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมจำเป็นจะต้องกำหนด มอก. ตัวใหม่ที่ว่าด้วยเรื่องความปลอดภัยของการใช้งานภาชนะเมลามีนโดยเฉพาะ
“มาตรฐานเก่า จากเดิม มอก. 524-2539 ซึ่งปัจจุบันปรับมาเป็น มอก. 655 เล่ม 4 -2561 เป็นมาตรฐานที่ครอบคลุมเรื่องคุณภาพเครื่องใช้เมลามีนทั้งหมด ตั้งแต่คุณสมบัติ การซึมน้ำ ขนาด การบรรจุ ความทนทาน และ ความปลอดภัยต่อผู้บริโภค แต่มาตรฐาน มอก. 2921-2562 เป็นมาตรฐานที่หยิบเฉพาะเรื่องความปลอดภัยมาบังคับ โดยพูดถึง 2 ประเด็น ได้แก่ สารฟอร์มัลดีไฮด์จะต้องไม่หลุดออกจากตัวภาชนะจนปนเปื้อนในอาหาร และความทนทานในการใช้งานซ้ำ”
เมื่อมาตรฐานกำหนดในเรื่องคุณสมบัติด้านความปลอดภัยของเมลามีนถูกกำหนดขึ้นเป็นมาตรฐานบังคับใช้งานกับผลิตภัณฑ์เมลามีนสำหรับบรรจุอาหารทุกชิ้น นั่นหมายความว่าผู้ประกอบการทั้งผู้ผลิต ผู้ขึ้นรูปสินค้า ผู้นำเข้าผลิตภัณฑ์ และเจ้าของแบรนด์ภาชนะเมลามีนจำเป็นจะต้องทราบเรื่องนี้ เพื่อการผลิตและจำหน่ายภาชนะเมลามีนที่ได้มาตรฐานตรงตามข้อกฎหมาย รวมทั้งผู้บริโภคเองก็ต้องมีความรู้เพื่อการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์เมลามีนที่ปลอดภัยในการใช้งาน
การเปลี่ยนแปลงของวงการภาชนะเมลามีนในส่วนผู้ประกอบการ
การตรวจสอบมาตรฐาน มอก. 2921-2562 ของสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมถูกแบ่งออกเป็น 2 ประเด็น ประเด็นแรกคือเรื่องคุณภาพตัวสินค้าเป็นไปตามข้อกำหนด มอก. สำหรับภาชนะเมลามีน คือจะต้องไม่มีสารปนเปื้อนหลุดออกมาเกินมาตรฐานกำหนด และอีกประเด็นคือระบบควบคุมคุณภาพของโรงงาน โรงงานจะต้องมีระบบควบคุมคุณภาพที่ดี และรักษาคุณภาพการผลิตให้เป็นไปตามมาตรฐานอย่างสม่ำเสมอ
“เพราะฉะนั้นผู้ประกอบการจะต้องเตรียมการ 2 เรื่อง คือต้องปรับปรุงพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้ผ่านตามเกณฑ์มาตรฐาน อีกข้อนึงคือต้องพัฒนาระบบควบคุมคุณภาพของโรงงาน ตั้งแต่วิธีการตรวจสอบตั้งแต่วัตถุดิบ ระหว่างผลิต ขึ้นรูป รวมทั้งจัดการหาเครื่องมือในการตรวจสอบที่เหมาะสมเพียงพอตามที่ สมอ. กำหนด เมื่อครบถ้วนแล้วจึงมายื่นขอมาตรฐานใหม่กับทาง สมอ.”
ในส่วนของกระบวนการยื่นขอ มอก. 2921-2562 ประกอบด้วยคำขออนุญาตในเรื่องมาตรฐานผลิตภัณฑ์สินค้าจาก สมอ. และผลการตรวจประเมินควบคุมคุณภาพโรงงาน เมื่อผ่านการประเมินทั้งหมดก็จะได้รับใบอนุญาตผลิตและใช้ตราสัญลักษณ์กำกับบนภาชนะหรือบรรจุภัณฑ์เพื่อรับรองความปลอดภัยของภาชนะเมลามีน
โดยทางธุรกิจเคมิคอลส์ เอสซีจี ได้มีบริษัทในเครืออย่าง ไทย เอ็มเอฟซี ผู้ผลิตและจัดจำหน่ายวัสดุเมลามีน ซึ่งพร้อมให้ความช่วยเหลือผู้ประกอบการครอบคลุมตั้งแต่การให้คำปรึกษาในเรื่องการเตรียมเอกสารและรายละเอียดการยื่นขอ การเตรียมความพร้อมโรงงานและระบบจัดการให้เป็นไปตามข้อกำหนดของ มอก. 2921-2562 และยังมีการเชิญผู้ประกอบการมาร่วมศึกษาการจัดตั้งห้องแล็บที่โรงงานเพื่อให้ได้ตามมาตรฐานตามที่ สมอ. กำหนดครบถ้วนทุกประการ นอกจากนั้นแล้ว วัสดุของเอสซีจีก็ผ่าน มอก. 1245-2553 ซึ่งเป็นมาตรฐานสำหรับวัตถุดิบ พร้อมให้ผู้ประกอบการนำไปขึ้นรูปเป็นภาชนะต่าง ๆ นอกจากนี้ เอสซีจียังเพิ่มความเชื่อมั่นในแก่ผู้ประกอบการ โดยยื่นขอ มอก. 2921-2562 และได้รับรองมาตรฐานเรียบร้อยแล้ว ดังนั้นผู้ประกอบการและผู้บริโภค สามารถมั่นใจได้ว่า ภาชนะเมลามีนที่ผลิตจากวัสดุของ ไทย เอ็มเอฟซี จะมีคุณภาพตรงตาม มอก. อย่างแน่นอน
ผู้บริโภคตรวจสอบได้ เพิ่มความปลอดภัยในการใช้งาน
จากมาตรฐาน มอก. 2921-2562 ผลประโยชน์ด้านความปลอดภัยจะถูกส่งต่อถึงผู้บริโภคโดยตรง โดยสามารถตรวจสอบได้จากเครื่องหมายมาตรฐาน มอก. ที่ระบุไว้บนภาชนะ รวมไปถึงการตรวจสอบรายชื่อแบรนด์สินค้าที่ผ่านมาตรฐานได้ทางเว็บไซต์แล้ว นอกจากนี้แล้ว สมอ. กำลังพัฒนาการตรวจสอบให้ทำได้ง่ายขึ้น ผ่านทาง QR Code ที่สามารถสแกนแล้วแสดงรายละเอียดการผลิตได้ทันที
“ครั้งนี้จึงเป็นหน้าที่ของทางผู้ประกอบการที่ต้องปรับตัวให้สอดรับกับมาตรฐานใหม่นี้ ทั้งเรื่องการพัฒนาผลิตภัณฑ์ กระบวนการผลิต และดูแลติดตามผลิตภัณฑ์ที่ออกสู่ท้องตลาดให้เป็นไปตามมาตรฐานที่กฎหมายกำหนด ซึ่งทั้งหมดนี้จะเห็นว่ากระบวนการทั้งหลายเหล่านี้ ล้วนแล้วแต่เกิดประโยชน์กับผู้บริโภคโดยตรง เพื่อให้ทุกคนในครอบครัวได้ใช้งานภาชนะที่ปลอดภัย สร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับประชากรของประเทศ”
